Ерескетерге арналған ертегілер

Ерескетерге арналған ертегілер

     Жақсысы мен жаманы қатар жүрген Кеңес дәуірінде біз мыңдаған жылдық тарихы бар тамырымыз – ұлттық салт – дәстүрімізден ажырап қала жаздағанымыз өтірік емес. Қазір біртіндеп қайта қалпына келіп жатқан әдет – ғұрпымыздың егемен еліміздің ертеңі үшін қаншалықты мәні мен маңызы бар екенін бүгінгі бүлдіршіндердің санасына терең сіңіру үшін аға буын айтып беретін ертегілер мен аңыздардың алатын орны ерекше. Өкінішке орай, бала тәрбиесінде ойып орын алатын орта буын өкілдерінің осы бағытта орашолақтау ойлайтынын көріп жатырмыз.  Ендеше, нақ осы кезеңде соларды мойын бұрғызу, алдымен ойын бұрғызу үшін ересектерге арналған ертегілерге өте зәру болып отырмыз. Бұл біз назардан тыс қалдырып келе жатқан бір мәселені шешуге – қазақша сөйлейтіндер емес, қазақша ойлайтындар санын арттыруға мүмкіндік берер еді.

Бүркіт пен оның балапандары (аңыз)

     Баяғыда таудың қиясын мекендеген бір ерекше қасиетті қыран өмір сүріпті. Өзгелерге өрлігімен өнеге болған әлгі бүркіт бір жылы өмірінде бірінші рет үш балапан басып шығарыпты. Балапандардың қанаттары қатайып ұясынан ұшып шығуына аз уақыт қалғанда бүркіт үш балапанын уысына қысып, теңіз төсіне алып шығыпты. Ұшып келе жатып ол, өзіндік өмірге қанат қаққалы тұрған балапандарынан соңғы рет сынақ алып, былай деп сұрапты: - Қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқтырмай, мәпелеп бағып – қаққанымды жақсы білесіңдер. Ертең өскесін, осының өтеуі ретінде маған қандай жақсылық жасайсыңдар?

     Біріншісі айтыпты: - Анашым, сенің ақ сүтіңді ақтау үшін қолымнан келгеннің бәрін жасаймын. Мен сені өмір бойы қанатыма мінгізіп алып жүрем. Дүниенің төрт бұрышын түгел аралатам, таңғажайып тамашаларды көзіңмен көретін боласың.

     Бүркіт басын шайқап, уысындағы балапанын теңізге тастап жіберіпті. Бірінші балапан теңіз тұңғиығына батып кете барыпты. Сосын екіншісіне бұрылып: - Ал сен не айтасың, - депті.

     Екіншісі айтыпты: - Анашым мен сені ел аралатып босқа әуре қылмаймын. Ғаламның барлық кереметтері мен қызықтарын алдыңа әкеліп берем, ішкенің алдыңда, ішпегенің артыңда болады.

       Бүркіт тағы басын шайқап, уысын жазып жібергенде, екінші балапан да біріншінің соңынан кете барыпты. Бүркіт үшінші балапанына бұрылып, жарықшақ толы дауыспен былай депті: - Ал, сен мені қалай жарылқамақсың?

    Сонда үшінші балапан былай деп үн қатыпты:

• Анашым, өтірік қанша тәтті болса да, саған ащы ақиқатты ақтармасқа

амалым жоқ.  Маған жасаған жақсылықтарыңның шеті де, шегі жоқ екенін, оны өтеуге менің барлық ғұмырым жетпейтінін жақсы білемін. Дегенмен, менің өмірім сені әлемді аралатуға да, сан түрлі ғаламаттарды алдыңа алып келуге де арналмайтынын айтқым келеді.  Мен, сенің маған жасаған жақсылықтарыңның барлығын өз балапандарыма жасау үшін өмір сүретін боламын.

     Кәрі бүркіт сонда ғана көкірек кере терең дем алып: - Біздің әулет аманатын алға апарар, қыран деген атқа лайық бола алар ұрпақ туылғанына көзім енді жетті, - деген екен. 

«Тұрсынбек Кәкішев атындағы Алтынды орта мектебі»

 КММ-нің тарих пәні мұғалімі Аманқұл Марат Әбдрайымұлы. «Нұр Отан» партиясының мүшесі.